نگاهی به اِشکال های گفتاری و نوشتاری امروز - مبصر کلاس

به گزارش مبصر کلاس، خبرنگاران/قزوین دکتر هادی انصاری، تحصیلکرده دکترای زبان و ادبیات فارسی، در مقاله خود با عنوان درست بنویسیم و درست بخوانیم که آن را در اختیار خبرنگاران قرار داده است، می نویسد: درباره درست خواندن و گفتن و نوشتن، تا به امروز بسیار گفته اند و نوشته اند و شنیده ایم و خوانده ایم؛ ولی کافی نیست. پاسداشت زبان فارسی و رفع کردن اشکال ها، نمی تواند به چندنوشته، برنامه، کتاب و جزوه منحصر باشد و اگر هر روز هم یادآوری گردد، تکراری نخواهد بود و تأثیرخود را خواهد گذاشت.

بدین منظور بر آن شدیم تا بعضی اشکال های رایج امروزی را که در گفتار و نوشتار مردم، فراوان دیده و شنیده می گردد، یادآوری و اصلاح کنیم تا شاید بتوانیم در راه درست خواندن و درست نوشتن واژه ها، اصطلاح ها، عبارت ها و درنهایت برای پاسداشت زبان فارسی قدمی برداریم.

اسباب و اثاث / اسباب و اساس

اثاث به معنی لوازم منزل است و تقریباً هم معنی با اسباب است و همیشه درکنارهم به کار می فرایند؛ اسباب و اثاث. متأسّفانه گاهی دیده می گردد که به صورت اسباب و اساس می نویسند. اساس به معنی پایه و بنیان و بنیاد است و با این شکل املا هیچ مناسبتی با اثاث ندارد. اثاث گاهی به شکل اثاثیّه هم نوشته می گردد که درعربی نیامده است. بنابراین بهتراست بنویسیم: اسباب و اثاث، نه اسباب و اساس.

است / اَ م / می باشد / می باشم

اَستَن، جزء مصدرهای اِسنادی است. درست است که فعل (است) با (می باشد) هم معنی است و در آثار بزرگان ادب، بسیار کاربرد داشته و دارد، ولی در هرجایی نمی توان آن ها را به جای هم استفاده کرد. امروزه به دلیل بی توجهی به معنی و مفهوم، در بسیاری نوشته ها، اطّلاعیّه ها یا در تکلّم مردم دیده می گردد که به جای فعل (است) از (می باشد) یا به جای (نیست) از (نمی باشد) استفاده می نمایند. معمولاً بر روی شیشه بعضی مغازه ها یا فروشگاه ها می نویسند : فلان وسیله موجود می باشد یا این مکان مجهّز به دوربین می باشد. بهتر است به جای (می باشد و نمی باشد) از (است و نیست) استفاده گردد: فلان وسیله موجوداست. چون فعل (است) رساتر و زیباتر از (می باشد) است.گاهی دیده می گردد که دریک گزارش رایویی یا تلویزیونی، اغلب افراد کم سواد در معرّفی خود یا مکانی، از (می باشد) استفاده می نمایند. مانند: این جا یک کارگاه می باشد و این جانب فلانی می باشم، که بهتراست به جای (می باشد) از (استن و مُخَفّف های آن) استفاده گردد؛ من فلانی اَم و این کارگاه ... است. (اَم مخفّف اَستم یعنی هستم، اوّل شخص مفرد است.)

اُستادان / اساتید

اُستاد واژی فارسی است. در عربی با (ذ) نوشته می گردد: اُستاذ؛ جمعش اَساتیذ و اَساتِذَه است. در زبان فارسی این واژه را به اشتباه، با جمع مکسّر جمع بسته اند: اساتید؛ نادرست است. نشانه جمع در زبان فارسی (ان) و (ها) است. لذا باید گفت: اُستادان یا اُستادها. بسیاری از واژه های فارسی هستند که به همین صورت با جمع مکسّر عربی جمع بسته شده اند. مانند: بَساتین (جمع بوستان)، بَنادر (جمع بندر) که غلطند و باید بوستان ها و بندرها نوشته شوند.